Titanyum dioksit (TiO₂), kimyasal olarak titanyum ve oksijen elementlerinden oluşan beyaz bir pigmenttir. Bu madde sıklıkla gıdalarda E-171 koduyla bilinir. Gıdalarda, ilaçlarda, kozmetiklerde ve birçok endüstriyel üründe yaygın olarak kullanılan bir katkı maddesidir. Titanyum dioksit, gıdalarda renklendirici olarak ve renk kararlılığını artırmak için kullanılırken aynı zamanda gıda raf ömrünü uzatmak amacıyla da kullanılır. Gıda endüstrisinde şekerlemeler, sakızlar, pastalar, süt ürünleri ve daha birçok ürün içeriğinde bulunabilmaktedir.
Titanyum Dioksitin Gıdalarda Kullanım Amaçları
E-171, özellikle beyaz veya parlak bir görünüm sağlamak istenen gıdalarda tercih edilmektedir. Bu madde, UV ışınlarına karşı dayanıklılığı sayesinde ürünlerin raf ömrünü uzatır ve renklerinin solmasını engeller. Ayrıca, titanyum dioksit, bazı şekerleme ve tatlı ürünlerinde ışığı yansıtarak daha çekici ve alımlı bir görüntü sunmaktadır.
Sağlık ve Beslenme Açısından Zararları
Son yıllarda, E-171 titanyum dioksitin sağlık üzerindeki potansiyel zararları hakkında çeşitli tartışmalar yaşanmıştır. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) ve diğer sağlık otoriteleri, bu maddenin güvenliği konusunda farklı görüşler sunmaktadır.
Nanopartikül Boyutu ve Toksisite
Titanyum dioksitin nanopartikül formunun, bağırsak hücrelerine ve vücuda zarar verebileceği konusundagüncel araştırmalar yapılmaktadır. Nanopartiküllerin, vücutta emilim yeteneğine sahip olması ise vücutta toksik etkilere yol açabilmektedir.
Kanserojen Potansiyel
Bazı hayvan çalışmaları sonuçlarında, titanyum dioksitin uzun süreli maruziyetinde kansorejen etkiler gösterebileceğini ortaya koymuştur. Ancak, bu bulguların insanlar üzerinde kesin olarak geçerli olup olmadığı ise hâlâ araştırılmaktadır.
Bağışıklık Sistemi Üzerine Etkiler
E-171’in bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz etkileri olabileceği, inflamasyonu tetikleyebileceği ve bağışıklık hücrelerinin fonksiyonlarını bozabileceği yönünde bazı kanıtlar bulunmaktadır.
EFSA Değerlendirmesi
2021 yılında EFSA, titanyum dioksitin gıda katkı maddesi olarak güvenli olmadığı sonucuna varmıştır. Bu değerlendirme, özellikle titanyum dioksitin genotoksik etkilerinin yani DNA’ya zarar verebilme potansiyelinin tam olarak dışlanamaması, nanoparçacıkların vücuda gıda yoluyla girmesi durumunda bağırsak bariyerini geçebilme ve dokularda birikmesinden kaynaklı uzun vadede sağlık sorunlarına yol açabileceği nedeniyle Avrupa da kullanımını yasaklamıştır.
E-171 titanyum dioksit, gıda endüstrisinde yaygın olarak kullanılan bir katkı maddesi olmasına rağmen, son yıllarda sağlık üzerindeki potansiyel zararları nedeniyle tartışmaların merkezinde yer almıştır. Özellikle nanopartikül formunun toksisite ve kansorejen potansiyeli, bu maddenin güvenliği konusunda soru işaretleri yaratmıştır. Avrupa ülkeleri ise bu maddenin kullanımını kısıtlama veya tamamen yasaklama yoluna gitmiştir.
Ülkemizde ise bu katkı maddesinin kullanımı ile ilgili henüz resmi bir yasa veya açıklama bulunmamaktadır. Bu bağlamda, tüketicilerin titanyum dioksit içeren ürünler konusunda bilinçli olması ve bu tür ürünleri tüketmeden önce potansiyel riskleri değerlendirmesi oldukça önemlidir. Sağlıklı günler dilerim.
Gıdalarda Bulunan Tehlike: E-171!
Büşra DURAK
Yorumlar