Anne sütü içerdiği laktoz, yağ, süt proteinleri, oligosakkaritler gibi komponentlerin endojen olarak meme bezlerinden sentez edilmesi ve hormonlar immünoglobulinler ve diğer immün faktörlerin maternal olarak süte geçmesi ve düşük molekül ağırlıklı bileşikler, serbest amino asitler düşük molekül ağırlıklı bileşikler gibi ürünlerin sentezlenip anne sütüne geçmesiyle bebeğin gereksinimine özgü değişebilen dinamik ve kompleks bir sıvıdır. Anneden gelen süt kendi bebeğinin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde evrilir.
Anne sütü doğumdan sonra ilk bir aylık süreçte bebeğin GIS’e (Gastrointestinal sisteme) uygun değişkenlik gösterir. Doğumun ilk 5 gününde anneden gelen sıvı kolostrum sıvısıdır. İçeriğinde bebeğin dış dünya ile karşılaştığı anda her ihtiyacını karşılayan ve bebeği dış dünyada ki hayata hazırlayan mucizevi bir bileşimdir. kolostrum ilk günlerinde yoğun kıvama, yüksek protein içeriğine, düşük yağ miktarına ve potasyum, magnezyum, sodyum, kalsiyum gibi minerallerden ve bebeği enfeksiyonlardan koruyan antikorlardan zengindir. Daha sonra annede geçiş sütü salgılanmaya başlar. Salgılanan geçiş sütü kolostrumdan olgun süte geçiş aşaması olarak bilinir. Bu süreçte bebeğin hızlı gelişme ve büyümesini destekleyen yağ, laktoz ve birbirleriyle bağlantılı olarak enerji düzeyinin belirgin yükselişiyle, protein ve immünoglobulin düzeyinin azalması gözlenir. Olgun süt ise 15.günden itibaren salınan süttür. Bu süt bileşimine ulaşıldıktan sonra ise 7-8. aylara kadar stabil olarak devam eder ve belirgin bir değişime uğramaz. Uzamış laktasyonda ise postpartum 7. aydan sonraki dönemlerde salgılanmaya başlar. Bu sütün bileşiminde ise karbonhidrat, protein ve yağ içerikleri diğer dönemlere göre sabit kalsa da vitamin ve mineral açısından azalma başlar. Sütten kesim dönemine kadar bu durum devam eder.
Anne sütü yenidoğan için dengeli beslenmeyi, sağlıklı büyümeyi ve gelişmeyi sağlamak açısından oldukça önem taşır. Anne sütü canlı sıvı olarak kabul edilir. Bebek beslenmesinde anne sütüne eş değer doğal yada işlenmiş herhangi bir besin bulunmamaktadır. Biyoyararlılığı bebek için en yüksek ve sindirimi en kolay sıvı olarak bilinen anne sütü yenidoğan için hayatının ilk 6 ayında büyüme ve gelişmesi için tek başına yeterli olan besin türüdür. Annenin bebeğini emzirmesi bebek için önerilen tek beslenme yöntemidir. Dünya Sağlık Örgütünden, Amerikan Pediatri Akademisine kadar dünya genelindeki tüm sağlık kuruluşları emzirmeyi en iyi bebek beslenmesi yöntemi olarak nitelemektedir.
Anne ve bebek açısından emzirme ve emzirilmenin birçok faydası bulunur. Anne açısından emzirme; meme kanserine yakalanma riskini azaltabilir, osteoporozise karşı koruyucu etki gösterir, anemiden korur ve uterusun eski haline dönmesine yardımcı olarak aşırı kan kaybından korur. Doğal bir gebelikten koruma yöntemi olan emzirme, kilo vermeyi kolaylaştırır çünkü emzirmek anneye günlük yaklaşık olarak 500-600 kkal harcatır. Süt üretimi içinse yağ doku kullanıldığından bazal metabolizma hızı da yükselir ve yağ yakımını destekleyen bir faaliyettir. Annenin sakinleşmesini sağlayan emzirme annelik güdüsünün gelişmesini destekler ve anne ile bebek arasındaki bağı kuvvetlendirir.
Emzirilen bebekte akut ve kronik (enfeksiyon hastalıkları, bakteriyel menenjit, çölyak, diyabetes mellitus, ishal, inflamatuvar bağırsak hastalıkları, lenfomalar, ani bebek ölümü sendromu, otitis media vb.) hastalıkların riski azalır. Bebeğin bağışıklık sistemini ve gelişimini destekler. Aşılanmada aşıların etkinliğini artırır. Emme hareketi bebeğin çene ve diş gelişimini destekler. Anne sütünde bulunan büyüme faktörleri doku ve organ olgunlaşmasını sağlar. Anneyle bebek arasındaki bağı güçlendirerek bebeğin ruhsal, beden
sel ve zeka gelişimini destekler.
Sosyal ve ekonomik olarak bakıldığında ise maliyet gerektirmeyen ve kolay ulaşılabilen optimum düzeyde yararlılığa sahip tek besin türüdür. Anne sütünün yerini alabilecek veya karşılaştırılabilecek herhangi bir başka ürün olmasa da bazı durumlarda anne bebeği emziremeyebilir. Bu durumların dışında ise tek başına ilk 6 ay boyunca anne sütünün kullanılması bebek için tartışmasız en üstün beslenme yöntemidir. Sağlıcakla kalın.
ANNE SÜTÜ VE EMZİRMENİN SAĞLIĞA ETKİLERİ
Büşra DURAK
Yorumlar