Aflatoksin B1 küf türleri tarafından üretilen, oldukça toksik ve kanserojen bir mikotoksindir. Bu toksin, doğal olarak küflenmeye meyilli gıdalarda bulunmakla beraber özellikle sıcak, nemli iklimlerde üretilen gıdalar için ciddi bir tehdit oluşturur. Aflatoksin B1, aflatoksinler arasında en güçlü toksik etkiye sahip olanıdır. İnsan ve hayvan sağlığı için büyük bir risk oluşturur.
Aflatoksin B1 Hangi Besinlerde Bulunur?
Aflatoksin B1, doğru saklama koşulları sağlanmadığında çeşitli tarım ürünlerinde gelişebilen bir toksindir. Aflatoksin B1 kontaminasyonuna en yatkın olanlar: Kuruyemişler (Fıstık, ceviz, badem ve fındık) aflatoksin B1'in en sık bulunduğu besinlerdendir. 
Tahıllarda (Mısır, buğday, arpa ve pirinç) ve kuru bakliyatlarda (Nohut, mercimek ve fasulye) küf oluşumuyla aflatoksin bulaşı görülebilir. Baharatlarda da (Karabiber, pul biber ve zerdeçal) aflatoksin bulunabilir. Aflatoksin B1'e maruz kalan hayvanlardan elde edilen süt ve süt ürünlerinde aflatoksin M1 adı verilen türevi bulunabilir. İncir, kayısı gibi kuru meyveler de uygun şartlarda saklanmadığında kontamine olabilir.
Aflatoksin B1'in insan sağlığı üzerindeki etkileri oldukça ciddidir. Yüksek dozda aflatoksin B1 alımı, akut zehirlenmeye yol açabilir. Bu durum kusma, karın ağrısı, karaciğer yetmezliği ve hatta ölüme neden olabilir. Aflatoksin B1, karaciğer üzerinde toksik etkiler göstermektedir. Uzun süre maruziyet, karaciğer yağlanması, siroz ve hepatosellüler karsinom (karaciğer kanseri) gibi ciddi hastalıklara neden olabilir. Aflatoksin B1, DNA yapısında hasar oluşturarak mutasyonlara yol açabilir. Bu etkisi nedeniyle genetik bozukluklar ve kanser oluşumunda rol oynar. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından aflatoksin B1, Grup 1 kanserojen olarak sınıflandırılmaktadır.
Aflatoksin B1, bağışıklık sistemi üzerinde baskılayıcı etkiler gösterebilir. Bu durum, enfeksiyonlara karşı vücudun savunma mekanizmasını zayıflatarak hastalıklara yakalanma riskini artırabilir. Çocuklarda büyüme geriliği, düşük kilo alımı ve bağışıklık sistemi problemleri, aflatoksin maruziyetiyle ilişkili bulunmuştur. Özellikle süt ve süt ürünleri yoluyla toksine maruz kalan çocuklar risk altındadır.
Aflatoksin B1 Kontrolü Nasıl Sağlanır?
Aflatoksin B1 maruziyetini azaltmak için aşağıdaki önlemler alınabilir:
Gıdaları Doğru Saklama: Nem ve sıcaklığa karşı hassas olan gıdalar kuru ve serin bir ortamda saklanmalıdır.
Düzenli Denetim: Tarım ürünleri ve işlenmiş gıdalar, aflatoksin varlığı açısından düzenli olarak analiz edilmelidir.
Hasat ve Depolama Koşullarını İyileştirme: Tarımsal ürünlerin hasat ve depolama süreçlerinde uygun hijyen standartları uygulanmalıdır.
Riskli Gıdalardan Kaçınma: Küflenmiş veya bozulmuş gıdalar kesinlikle tüketilmemelidir.
Farkındalık Yaratma: Üreticiler ve tüketiciler, aflatoksin tehlikeleri konusunda bilinçlendirilmelidir.
Aflatoksin B1, hem tarım sektörü hem de halk sağlığı için kritik bir sorun oluşturmaktadır. Bu toksinin insan sağlığı üzerindeki zararlı etkilerini en aza indirmek için etkili denetim sistemleri ve farkındalık çalışmaları büyük önem taşır. Tüketiciler, bilinçli seçimler yaparak ve gıdaların saklama koşullarına dikkat ederek bu tehlikeden korunabilir. 
Esen kalın.